Namaz, bir müminin günde beş kez Rabbinin huzuruna çıktığı en yüce ibadettir. Namazın her bir rüknü, özel bir anlam ve hikmet barındırır. Bu rükünlerden biri olan ka‘de (oturuş), içerisinde manevi derinliği yüksek bir diyalog barındırır: Ettehiyyatü (Tahiyyat) Duası. Çoğu kişinin merak ettiği Ettehiyyatü duasının anlamı noktasında sizleri bilgilendirelim. Bu dua, sadece birkaç cümlelik bir metin gibi görünse de, aslında Peygamber Efendimiz (s.a.s) ile Allah arasında Miraç gecesinde gerçekleşen kutsal bir sohbetin yansımasıdır. Namazın tamamlayıcı ve tevhidi pekiştirici bir unsuru olan Ettehiyyatü duasını, tüm yönleriyle ele alalım.
Ettehiyyatü Duasının Kökeni: Bir Miraç Hikayesi
Namaz, bizlere Miraç gecesinde hediye edilmiştir. Bu gecede, Peygamber Efendimiz (s.a.s) Rabbine yaklaştığında, O’na olan saygısını ve sevgisini ifade etmek için “Et-tahiyyâtü lillâhi ve’s-salavâtü ve’t-tayyibât” diyerek tüm övgülerin, salavatların ve temiz kelimelerin Allah’a ait olduğunu belirtmiştir. Bu iltifat üzerine Allah (c.c) “Esselâmü aleyke eyyühe’n-nebiyyü ve rahmetüllâhi ve berekâtüh” (Ey Nebi! Selam, rahmet ve bereketler senin üzerine olsun) şeklinde karşılık vermiştir.
Bu ilahi selamlaşmaya şahit olan Cebrail (a.s.) ve diğer melekler, müminlerin de bu kutlu selamdan nasibini alması için “es-selâmü aleynâ ve alâ ibâdillâhi’s-sâlihîn” (Selam, bizlere ve Allah’ın salih kullarına olsun) demiştir. Bu manevi diyalog, en sonunda şehadet kelimesiyle tamamlanmıştır: “Eşhedü en lâ ilâhe illallâh ve eşhedü enne Muhammeden abduhû ve rasûluh” (Şehadet ederim ki Allah’tan başka ilah yoktur ve yine şehadet ederim ki Muhammed O’nun kulu ve elçisidir).
İşte Tahiyyat duası, bu eşsiz Miraç hadisesinin bir yansıması olarak namazın içine yerleşmiştir. Böylece her namaz kılan, o kutsal ana manevi olarak ortak olur ve Peygamberimiz (s.a.s) ile Rabbi arasında geçen o muazzam sohbeti tekrarlamış olur.
Ettehiyyatü Duasının Arapça Metni ve Okunuşu
Bir duanın manevi atmosferini tam olarak yaşayabilmek için doğru telaffuz etmek büyük önem taşır. Ettehiyyatü (Tahiyyat) duasının orijinal Arapça metni ve Türkçe okunuşu şöyledir:
Arapça Yazılışı:
التَّحِيَّاتُ لِلَّهِ وَالصَّلَوَاتُ وَالطَّيِّبَاتُ ﴿﴾ السَّلامُ عَلَيْكَ أَيُّهَا النَّبِيُّ وَرَحْمَةُ اللَّهِ وَبَرَكَاتُهُ ﴿﴾ السَّلامُ عَلَيْنَا وَعَلَى عِبَادِ اللَّهِ الصَّالِحِينَ ﴿﴾ أَشْهَدُ أَنْ لا إِلَهَ إِلا اللَّهُ ﴿﴾ وَأَشْهَدُ أَنَّ مُحَمَّدًا عَبْدُهُ وَرَسُولُهُ
Türkçe Okunuşu:
Ettehiyyâtu lillâhi ve’s-salavâtu ve’t-tayyibât. Esselâmu ‘aleyke eyyuhe’n-nebiyyu ve rahmetullâhi ve berakâtuhû. Esselâmu ‘aleynâ ve ‘alâ ‘ıbâdillâhi’s-salihîn. Eşhedu en lâ ilâhe illallâh ve eşhedu enne Muhammeden ‘abduhû ve rasûluh.
Okunuşunda özellikle dikkat edilmesi gerekenler: “tayyibât” ve “salavât” kelimelerindeki “t” harfinin, ve “esselâmu” kelimesindeki “s” harfinin doğru çıkarılması, duanın manasını korumak için önemlidir.
Ettehiyyatü Duasının Anlamı
Duayı daha derinden idrak etmek, namazdaki huşuyu artırır. Ettehiyyatü duasının kelime kelime anlamı şöyledir:
- Ettehiyyâtu lillâhi: “Tüm saygı ve tazimler, her türlü dil ile yapılan övgüler Allah’a mahsustur.”
- Ve’s-salavâtu: “Tüm bedensel ibadetler de O’na aittir.”
- Ve’t-tayyibât: “Tüm hayırlı ve temiz ameller, mal ile yapılan ibadetler de O’na aittir.”
- Esselâmu ‘aleyke eyyuhe’n-nebiyyu ve rahmetullâhi ve berakâtuhû: “Ey Peygamber! Selam, Allah’ın rahmeti ve bereketleri senin üzerine olsun.”
- Esselâmu ‘aleynâ ve ‘alâ ‘ıbâdillâhi’s-salihîn: “Selam bizlere ve Allah’ın sâlih kullarına olsun.”
- Eşhedu en lâ ilâhe illallâh: “Şehadet ederim ki, Allah’tan başka hiçbir ilah yoktur.” Bu, İslam’ın temel direği olan tevhid inancının en net ifadesidir.
- Ve eşhedu enne Muhammeden ‘abduhû ve rasûluh: “Ve yine şehadet ederim ki, Hazreti Muhammed (s.a.s) O’nun kulu ve elçisidir.” Bu kısım ise Peygamberimizin hem kulluğunu hem de peygamberlik görevini teyit eder.
Bu dua, bir yandan Allah’a olan övgü ve ibadetleri sunarken, diğer yandan Peygamber Efendimize selam gönderir, salih kulları hatırlar ve namazı tevhid inancıyla bitirir. Bu nedenle, namazın en önemli dualarından biri kabul edilir.
Ettehiyyatü Duasının Namazdaki Önemi ve Yeri
Namazda Tahiyyat duasının okunması, Hanefi mezhebine göre vaciptir. Oturuşlar (ka’deler) sırasında okunur. Namaz esnasında okunan Sübhaneke duasının anlamı içinde bir araştırma içerisindeyseniz ilgili yazımızdan inceleme sağlayabilirsiniz.
- İlk Oturuş (Birinci Ka’de): İki veya dört rekatlı farz namazların ikinci rekatından sonraki oturuşta sadece Ettehiyyatü Duası okunur ve ardından ayağa kalkılır.
- Son Oturuş (Son Ka’de): İki, üç veya dört rekatlı namazların son oturuşunda ise Ettehiyyatü Duası’nın ardından Salli-Barik duaları ve Rabbenâ duaları okunur, ardından selam verilir.
Ettehiyyatü duasının namazdaki bu özel konumu, müminin namaz boyunca Allah ile olan bağını sürekli diri tutmasını sağlar. Duadaki selamlaşma cümleleri, namaz kılan kişiyi tüm müminlerle ve Peygamber Efendimizle manevi bir bağ içinde birleştirir. Bu da namazın sadece kişisel bir ibadet olmadığını, aynı zamanda ümmetin birliğinin ve dayanışmasının bir sembolü olduğunu gösterir.
Sıkça Sorulan Sorular
Ettehiyyatü duası neden Tahiyyat duası olarak da bilinir?
Ettehiyyatü, duanın başlangıç kelimesidir ve bu nedenle halk arasında bu isimle yaygınlaşmıştır. Ancak duanın Arapça adı “Tahiyyat” kelimesinden türeyen “teşehhüd”dür. Her iki isim de aynı duayı ifade eder.
Ettehiyyatü duası namazın hangi bölümlerinde okunur?
Bu dua, namazın ka’de adı verilen oturuş kısımlarında okunur. İki rekatlı namazlarda son oturuşta, üç ve dört rekatlı namazlarda ise ikinci ve son oturuşlarda okunur.
Ettehiyyatü duasını ezbere bilmek namaz için şart mıdır?
Hanefi mezhebine göre, Ettehiyyatü duasını okumak namazın vaciplerindendir. Bilerek okunmaması namazı bozar. Ancak yeni namaza başlayan veya ezberlemekte zorlanan kişiler için kolaylıklar vardır. Bu kişiler dua yerine “tahiyyat kadar bir süre oturabilirler” şeklinde bir yaklaşım bulunsa da, duanın öğrenilmesi ve namazın tam olarak eda edilmesi için ezberlenmesi tavsiye edilir.
Ettehiyyatü duasının okunuşunda yapılan en yaygın hatalar nelerdir?
En yaygın hatalardan biri harflerin doğru telaffuz edilmemesidir. Özellikle “ettehiyyâtu” kelimesindeki “t” harfinin, “esselâmu” kelimesindeki “s” harfinin ve “ıbâdillâhi” kelimesindeki “ı” harfinin doğru çıkarılması önemlidir. Yanlış telaffuz, bazen manayı değiştirebilir.
Ettehiyyatü duasının Miraç’la bağlantısı nedir?
Hadis kaynaklarına göre, Ettehiyyatü duası Miraç gecesi Hz. Peygamber (s.a.s) ile Allah arasında geçen manevi bir diyalogun yansımasıdır. Bu dua, o kutsal sohbetin bir parçası olarak namazın içine yerleştirilmiştir.
Özet
Ettehiyyatü (Tahiyyat) Duası, namazdaki oturuşların (ka‘de) vazgeçilmez bir parçasıdır. Anlamı itibarıyla, tüm övgülerin, beden ve mal ile yapılan ibadetlerin Allah’a ait olduğunu belirten bu dua, aynı zamanda Peygamber Efendimiz’e ve tüm salih müminlere selam gönderir. En önemlisi, tevhidin ve Peygamberliğin en net ifadesi olan şehadet kelimeleriyle son bulur. Her namaz kılanın, Miraç gecesindeki o kutsal sohbete manevi olarak katılmasına olanak tanıyan bu dua, namazın sadece bir ibadet değil, aynı zamanda manevi bir iletişim aracı olduğunu gösterir. Bu yüzden Ettehiyyatü’nün hem doğru okunması hem de anlamının idrak edilmesi, namazın huşu ve bereketini artırır.
Dış Kaynaklar:
“Ettehiyyatü Duasının Anlamı (Tahiyyat), Okunuşu ve Yazılışı” üzerine 4 yorum